Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ
Ζούμε μέρες πρωτοφανούς σύγχυσης. Πράγμα μάλλον φυσιολογικό, αν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος των τρομακτικών αλλαγών που «σάρωσαν» τη ζωή μας, μέσα σε έλαχιστο χρονικό διάστημα. Ισως γι' αυτό, μέσα στη γενική παραζάλη που μας προκάλεσε το αρχικό σοκ, δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ακόμη τη νέα σκληρή πραγματικότητα που διαγράφεται μπροστά μας.
Η αντίδρασή μας είναι σπασμωδική. Εξαντλείται στη γενική, ακατέργαστη (όπως είπε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας), καταδίκη της πολιτικής τάξης στο σύνολό της και σε ακίνδυνες γλαφυρές αποκηρύξεις του ανίκανου και διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος. Δεν είμαστε ακόμη σε θέση να προσδιορίσουμε τους πραγματικούς υπεύθυνους της πρωτόγνωρης κοινωνικής ανατροπής. Και κυρίως, αδυνατούμε να κατανοήσουμε τους κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους που επέβαλαν ως νόμιμες, θηριώδεις ανισότητες και αδικίες.
Μας ενοχλεί η κυνικότητα και η προκλητική αδιαφορία των τοποτηρητών της εκτελεστικής εξουσίας αλλά δεν είμαστε και απολύτως έτοιμοι να την υπερβούμε.
Μέσα στο θολό πολιτικό και ιδεολογικό τοπίο που μας περιβάλλει, σχεδόν όλα γίνονται δυνατά. Η οικειοποίηση του αντιθέτου, η ανερυθρίαστη παρεκτροπή της εξουσιαστικής αλαζονείας, η «οβιδιακή» μεταστροφή των πολιτικών επιλογών, η επίκληση των δανειστών και των γραφειοκρατών της τρόικας ως «από μηχανής θεών» που παράγουν δίκαιο αποτελούν το καθημερινό θέατρο του παραλόγου μας.
Από την άλλη, εξακολουθούν να μας ζητούν υπακοή. Αγνοούν όμως ότι συμπιέζουν επικίνδυνα την ανοχή μας. Μας πλασάρουν μια δήθεν «νέα» εκδοχή πολιτικής οργάνωσης, κατηγορώντας ως αποκλειστικό υπαίτιο της παταγώδους αποτυχίας τη θεσμική ανεπάρκεια της παλιάς πολιτικής εξουσίας.
Ξεχνούν όμως κάτι βασικό. Το πολιτικό σύστημα δεν είναι αυτόνομο. Η πολιτική εκπροσώπηση διαμορφώθηκε κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση της οικονομικής εξουσίας, την οποία κλήθηκε να υπηρετήσει. Η απαξίωση των παραγωγικών δομών, η κινητικότητα του χρήματος, η επιδίωξη του εύκολου και γρήγορου κέρδους, η δημιουργία νέων τζακιών, η διαπλοκή της οικονομικής δύναμης με το κράτος αποτυπώθηκαν πλήρως και στην πολιτική τάξη πραγμάτων. Η μεταπολιτευτική πολιτική οργάνωση του κράτους μιμήθηκε το πελατειακό μοντέλο διαχείρισης που ακολούθησαν οι εκάστοτε ελίτ στις προνομιακές σχέσεις τους με το ελληνικό κράτος.
Οτι η πολιτική αυτή εκπροσώπηση αποδείχθηκε εκ του αποτελέσματος ατελέσφορη και αναποτελεσματική για το ελληνικό αστικό σύστημα εξουσίας, είναι αληθές. Ομως το πρόβλημα υπήρχε στη βάση της κοινωνίας. Δεν ξεκίνησε από την κορυφή. Και η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση δεν είναι προφανώς μόνο ένα ελληνικό φαινόμενο.
Μπορεί όμως η κατάρρευση του σημερινού πολιτικού συστήματος και η αντικατάστασή του με κάποιο άλλο, παρεμφερές αλλά αποτελεσματικότερο, να φέρει την «άνοιξη» που φανταζόμαστε ή επιθυμούμε;
Οσοι επιχειρούν να πείσουν για την αναγκαιότητα αυτού του είδους της αλλαγής, δεν προσδιορίζουν τις προϋποθέσεις της. Αρκούνται σε αόριστες και ασαφείς «σωτηριολογικές αφηγήσεις». Είναι αυτοί που στοιχίζονται πίσω από δήθεν «νέους θεσμούς, νέα πρόσωπα, νέα κόμματα». Δεν υπάρχει όμως τίποτα πιο απαρχαιωμένο και κενό από αυτό το «νέο», ιδίως όταν λειτουργεί ως στρόφιγγα εκτόνωσης και ενσωμάτωσης της συσσωρευμένης αγανάκτησης.
Αυτό που θα είχε μια κάποια αξία είναι η ανάδειξη ενός πραγματικά διαφορετικού τρόπου διαχείρισης των κοινών. Η στήριξη μιας εναλλακτικής κοινωνικής πρότασης, η οποία θα αμφισβητήσει την ουσία της σημερινής αποτυχημένης πολιτικής και τη βάση της νομιμοποίησής της.
Μετά τις διαδηλώσεις, ίσως οι ερχόμενες δημοτικές και περιφερειακές εκλογές αποτελούν μια ακόμη «ευκαιρία». Η τυχόν υπερψήφιση κυβερνητικών υποψηφίων θα δώσει το «συγχωροχάρτι» που προσδοκά το ΠΑΣΟΚ. Στον αντίποδα, ούτε η καταψήφιση των αντιπολιτευτικών κομμάτων (βασικών παραγόντων της γενικευμένης κρίσης) ούτε μια αποχή τύπου ευρωεκλογών φαίνεται να αποτελούν λύση διεξόδου. Χρειάζονται ωστόσο άμεσες απαντήσεις σ' ένα σύνθετο πολιτικό πρόβλημα που δεν έχει, ακόμη, πλήρως τεθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου